Birdman (Cahilliğin Umulmayan Erdemi) (2014)

Bazı sinema yorumlarında, bazı filmlerin sinemada izlenince seyircide bıraktığı etkinin daha farklı olduğunu söylenir. Bu her ne kadar tercih meselesi olsa da böyle söylenmesinin altında yatan bir gerçeklik var. Sinema ile internette izlediğimiz filmlerin bizde bıraktığı etki bu açıdan farklılık gösterebiliyor. 2014 senesinde iki film öne çıkmıştı. Bunlardan biri 12 yıl gibi sürede çekilen “ Boyhood” diğeri Birdman idi. Bu iki filmden biri önce girdi vizyona, diğeri daha sonra yerini aldı.

“ Birdman “ (Atmaca), Eskiden Birdman adlı  süper kahramanı canlandıran Riggan Thomson ’un New York’ta bir oyun çıkarmasını anlatıyor. Bu oyunda Kahramanımız Riggan’ıneski şöhretine yeniden kavuşmak için Broadway’de Raymond Carver tarafından yazılmış “ What We Talk About When We Talk About Love”  adındaki kısa hikayesinin tiyatro uyarlamasını sergilemeye karar vermesiyle  film başka bir boyuta geçiyor.

Kahramanımız Riggan’ın  provalarda iş kazası yerine kovduğu karakterin yerine  Mike adında başka bir karakter geliyor. Riggan tekrardan eskisi gibi iyi iş çıkartmak için yapıyor bunları. Bir Hollywood starının tekrardan kavuşmak istediği ünü anlatıyor film, bu ünü anlatırken Kahramanımız Riggan’e bir ses onu yönlendiriyor. Ne yapması gerektiğini ona o ses söylüyor.

Filmde her türlü karaktere rastlamak mümkün. Baba problemi olan sorunlu bir kız, kendini tiyatroda kanıtlamaya çalışan eski bir Hollywood starı, kendini sahne dışında özgür hissetmeyen bir tiyatrocu, Tiyatro izlemeden izlemediği tiyatroyu yerin dibine sokan eleştirmen…

 “ Birdman”   birkaç sahneyi saymazsak  tiyatro kulisinde gerçekleşiyor.  Kapalı mekandan çıkılmayan, bütün oyuncuların çabalarını sarf ettiği bir kulis tarafından yönetiliyoruz filmin çoğu sahnesinde. Bu sahnelerde Edward Norton ve Michael Keaton filme sınıf atlatmayı başarıyorlar. Her ne kadar Michael Keaton gerçek bir kahraman sıfatıyla karşımıza çıksa da , Edward Norton’ da kendisinden aşağı kalmıyor, iyi bir ikili oluyorlar. Bunun yanında  Michael Keaton’un kızını oynayan Emma Stone’u (Sam)   ve Riggan Thomson’un işlerini üstlenen menajer rolüyle karşımıza çıkan  Zach Galifianakis   film boyunca başarılı buldum.

Michael Keaton Birdman  filminin teklifi kendisine geldiğinde şu ifadelere yer veriyor;

 “Alejandro ile 2012 yılında bir yemekte karşılaşmıştık. Bana filmden bahsetmişti. Senaryosu hazırlık aşamasındaydı. Ne kadar güzel bir konu dedim. Bayılmıştım, bir an için aklımdan, ‘keşke beni çağırsa ve rol için görüşse’ diye geçirdim. 63 yaşındayım, ve dedim ki ‘benim gibi bir adamı bu filmde oynatıp ne yapsın?’. Bütün bunları kafamdan tam 11 saniyede geçirdim ve Gonzalez bana, “Birdman sen olur musun?” dedi. Bu orijinal hikayede kim olmak istemez ki. Çok riskli bir işe giriştiğimin farkındaydım.”

Gişe filmlerine ve  seyircilerine söyleyecek bir çok şeyi var  Birdman’in. Ayrıca oturduğu yerden ahkam kesen, sadece eleştirmek için eleştiren eleştirmenlere de ayar vermeyi unutmuyor Birdman.  Popülerite konusunda “Her zaman biz olacağız kardeşim! Popülarite, prestijin kıçı kırık kuzenidir kardeşim!” repliği hafızamızda yerini koruyor.

Özellikle eleştirmenler konusunda daha ağır ifadeler kullanılması şaşırtmazdı beni, çünkü filmi, tiyatroyu ya da başka şeyleri izlemeden yorum yapmakla, bir sanatçının sahnede verdiği emek arasında çok fark olduğunun da altını çiziyor Birdman.

Ayrıca sosyal medya  (Twitter,facebook) konusuna  değinmeyi unutmuyor, Ve Birdman’i ayıran diğer özelliklerden biri  tek planda çekilmesi. Bu açıdan zor bir işe imza atıyor Birdman, çünkü bir hata yapıldığı takdirde bütün işin çöpe atılmama ihtimalini kim söyleyebilir? İşte filmi izlerken seyirci bu zorluklarla karşılaşıyor.

Film sırasında  günümüz popüler sinemasında ikonların ismini filmin başlarından itibaren duyuyoruz. Iron Man Ve Justin Bieber göndermeleri komikti.  Filmde bir sistem eleştirisi olduğu bariz belli oluyor. Oturdukları yerden izlemediği filmleri yerin dibine sokan eleştirmenler her türlü ayarı yiyor filmden. Oscar ödüllerinin benim için önemi olmasa da en iyi film ödülünün  Birdman’e gittiğinin, en iyi yönetmenin   Alexjandro Gonzalez Inarritu   olduğunu, olduğunu, en iyi görüntü yönetmeninin Emmanuel Lubezki) altını çizmek gerekir. Bu ne kadar önemli bilmiyorum ama özellikle Emmanuel Lubezki’nin görüntü yönetmenliğindeki başarısını ileride tekrarlayacağı kimseyi şaşırtmaz. 

Sonuç olarak ; Üstünde ne kadar konuşursak konuşalım, bizim konuştuklarımızın öneminin olmayacağı bir film olarak karşımıza çıkan   “ Birdman “  ile İnarritu sözü olduğunu, sözsüz kalmayacağını kanıtlıyor. Bunu kanıtlarken popüler kültüre ayarı veriyor, genel sistem eleştirisi getiriyor.  Başka bir yönetmen olsaydı bu işin üstesinden gelir miydi bilmiyorum ama Inarritu bu işin üstesinden gelmeyi fazlasıyla  başarmış.

Vizyon Tarihi: 27 Şubat 2015
Süresi: 119 dakika
Yönetmen: Alejandro González Iñárritu
Oyuncular: Michael Keaton, Zach Galifianakis, Edward Norton

Ülke: ABD

Yapım Yılı: 2014

 Cem Kurtuluş, Şubat 2015