Kosova'nın Kurtuluşu: UCK ( The Kosovo Liberation Army )

Not: Bu yazı hazırlanılırken “ vikipedia “ dahil birçok kaynaktan yararlanılarak derlenmiştir.

Dünyada bazı bölgeler vardır, kendine has özellikleriyle adından söz ettirmeyi başarmışlardır. Tarihte de her zaman yerini iyi veya kötü şekilde korumuştur. Osmanlı Devleti döneminde  Kosova Bölgesi Arnavutluğu oluşturan en büyük vilayetlerden biriydi. Kosova’ya tarih öncesi dönemlerde yerleşen ilk Hint- Avrupa Halkları İliryalı’lar ve Traklardı. 6.yüzyılın sonlarında  Slavlar Kosova’ya yerleştiler. Daha sonraları savaş zamanı Kosova önce Sırpların,sonrasında Osmanlı Türklerinin eline geçti. Birinci Balkan Savaşından sonra Yugoslavya Krallığına dahil edilen Kosova 1992 yılında  Yugoslavya’nın parçalanmasından sonra  Sırbistan’ın sınırları içinde kaldı.  1989’daki Kosova’nın özerkliğinin tek taraflı olarak feshi ile  Arnavut Ulusu kullandıkları anayasal hakları kaybetmiş, Sırbistan’ın azınlık ulusu konumuna düşmüşlerdir.  Bunu destekler ölçüde Arnavutça eğitim yapan Priştine üniversitesi kapatılmış ve bölgedeki Arnavutça eğitim Sırp bürokrasisi tarafından tamamıyla kaldırılmıştır. Sırp Hükümetinin başında bulunan Milosevic’in uyguladığı bazı baskıcı yönler bunlardı.

Kosova’nın Sırp sınırları içinde kalmasıyla birlikte milliyetçilik rüzgarlarının sert esmesiyle birlikte şiddet artmıştı. Tito’nun birleştirici unsurlarını yok ederek kendi sistemini oturtmuştu Milosevic.  Göreve gelir gelmez Kosova’nın özerk statüsüne son verdi. Bununla birlikte bölünmeler çok öncesinde başlamıştı. Milosevic’in ırkçı tutumuyla birlikte  1991-1995 yılları arasındaki iç savaş sonunda Yugoslavya tamamen darmadağın oldu.  90’lar bir nevi göçmen Türk ve Müslümanlarına uygulanan bir soykırım döneminin başlangıcıydı. Bu dönemde Miloşeviç “  Irkçı Sırp Kasabı “ olarak anılmaya başlandı. Kosova’da yaşayan Arnavutlar daha da sesini çıkarsa da bir süre bunun faydası olmadı.. 90’larda Boşnak ve Arnavut bölgelere yapılan saldırılar bazı güçlerin ortaya çıkmasını sağlamıştı. Özellikle Irkçı tutumuyla bilinen Miloseviç’le birileri baş etmesi gerekiyordu.   Milosevic döneminin baskıcı yönüyle birlikte Kosova’da bir askeri birlik kuruldu. Bu askerliğin birliğin adı UCK’ydi. Uck diğer bir anlamda  Arnavutların kendi kurtuluşlarını simgeledikleri The Kosovo Liberation Army ( Kosova Kurtuluş Ordusu) 

Kosova Kurtuluş Ordusu UCK, gizlilikler içinde 1993 yılında kuruldu. Şubat 1996 yılında eylemlerine başladığını bildiren KLA (Kosovo Liberation Army)  polis karakolları başta olmak üzere  Yugoslav Devlet memurları üzerinde bir dizi saldırı gerçekleştirdi.  NATO Kuzey Atlantik Konseyi  açıklamalarında  şiddeti başlatanın UCK olduğunu belirtmiştir. Bu savaşla birlikte Sırp güçleri ortalığı kızıştırmak için KLA’ya karşı saldırılarını arttırır.   Bu saldırılardan sonra  Sırp makamları KLA’yı terör örgütü ilan ederek kınadıklarını açıkladı. Bu saldırılardan sonra bölgede güvenlikler arttırıldı. 1998’in  başında  Sırp güçleriyle UCK arasında şiddetli bir savaş yaşanmıştır, ama UCK’nın yaptığı tam olarak Sırp zulmlerine karşı kendi halklarına zarar verilmemesi isteğiydi. KLA’nın ileri gelenlerinden biri olan Adem Jashari  28 Şubat 1998 tarihinde bir grup Kosova Kurtuluş Ordusu savaşçısı, Adem Jashari yönetiminde Yugoslavya polis devriyesine saldırdı ve dört polisi öldürüp ikisini yaraladı. Bu saldırıda 16 Kosovalı da öldürüldü. UCK’nın kurucularından biri olarak kabul edilen Adem Jashari’nin şöyle bir olayını aktarmadan geçmemek gerekir.  

“ 28 Şubat 1998 tarihinde, Sırp güçleri Drenica'da Jashari'yle bağları olduğunu düşündüğü ailelerin evlerine saldırılar düzenledi ve 17 kişiyi öldürdü. Sonra, 5 Mart 1998 günü çok erken saatlerde, Prekaz köyü bir kez daha çok büyük sayıda Sırp gücü tarafından saldırıya uğradı. Olası bir kaçışı önlemek için iki sıralı halka şeklinde askerler köyü kuşattı. Köye saldıran kuvvetler yakındaki bir mühimmat fabrikasında gelen topçular tarafından yedeklenen zırhlı personel taşıyıcıları ve polislerden oluşuyordu.  Bu saldırıda, bazıları infaz tarzında olmak üzere, birçok köylü öldürüldü. Sırp kuvvetleri ilk önce Jashari'nin teslim olmasını istedi ve iki saat süre verdi. Süre geçtikten sonra saldırı başladı Bu saldırıda Jashari'nin ailesinin olduğu ev yoğun ateş altına tutuldu ve göz yaşartıcı gaz sıkıldı. Jashari'nin sülalesinin çoğunun bulunduğu bu ev yıkıldı ve pek çok aile üyesi burada öldü. Yoğun saldırı Sırp güçleri tamamen köye girene kadar 36 saat sürdü. Adem Jashari ailesinin 52 üyesi ile birlikte bu saldırıda öldü.[ Bazıları tanınamayacak şekilde yanmıştı.”

9 Eylül 1998 günü Sırp Polisi Glodjane köyü yakınlarında bir kanal tarafından   Kosovalı Arnavutların ve Sırpların cesetleri çekilmeye başlanır. Bu cesetlerin içinde  en az 34 ceset vardır,bu cesetlerin içinde KLA (UCK) üyesi olduğu şüphelenilir. Bu olayların sonralarında da olaylar devam eder. Tarihler 28 Eylül’ü gösterdiğinde bir düzineden fazla Sırp Polis 35 köylüyü ve  tek bir ailede olan 21 kişiyi acımasızca öldürür.  Sırbistan, Makedonya’yı KLA’nın askeri birlikleri ihtimaline karşı Makedonya’yı uyarır.  28 Aralık tarihinde  Milosevic güvenlik güçlerinin tarafı olan FRY ile KLA  (UCK ) arasında  Podujevo köyü yakınlarında bir çatışma yaşanır.  1999 Yılının Ocak ayında Kosova’da Sırpların yaptığı Racak Katliamı yaşanır. Bu saldırıya karşılık Kosova Kurtuluş Ordusu  misilleme olarak karşılık verir. Ama bunun sonucunda Sırp Güvenlik güçleri  45 Kosovalı Arnavutu öldürür. KVM yönetmeni  William Walker kameralar önünde  Sırbistan’ı sorumlu tutar. Milosevic savaş suçları savcısı  Hakim  Louise Arbour’u  Racak’ı ziyaret etmesini reddeder. Sırpların vahşice  öldürmelerinin ardından   Sırp tarafı Kosova yönetimi ile 6-17 Şubat tarihleri arasında Fransa’nın Rambouillet kentinde bir araya gelmeye razı edilirler. Görüşmelerin ilk turundan bir sonuç çıkmaz, ikinci tur görüşmeleri 18 Mart’ta yapılır.

Kosovalı Arnavut halkının temsilcileri Paris’te yeniden başlatılan barış müzakerelerinde üç yıllık geçici özerk yönetim anlaşması ve bu anlaşmanın 28 bin mevcutlu NATO barış gücü tarafından teminat altına alınmasını öngören anlaşmayı imzaladı. Sırp heyeti, anlaşmayı imzalamaya yanaşmayınca müzakereler tıkanır. Bu görüşmelerden sonra Nato’nun hava harekatı sonrası ortalık durulsa gibi gözükse de bu hava harekatı iki tarafa da büyük zararlar verdi. Bu saldırılardan sonra 11 haftalık NATO bombardımanından sonra,  Slobodan Miloşeviç   birliklerini ve polislerini geri çekmeye zorlandı. 750.000 Kosovalı mülteci evlerine geri döndü. Bu bölgedeki Sırp nüfusun yarısına tekabül eden 100.000 Sırp, evlerini terk etti. Bu rakamların doğruluğu halen tartışılmaktadır. 

“ Ölümle yüz yüze gelince vatanlarını terk etmek zorunda kalan yüz binlerce Kosovalı, sahip oldukları her şeyi geride bırakıp paramparça olmuş bir halde kendilerini sınır dışına attı. “ Savaş Suçları Mahkemesinin bulunduğu Lahey’deki araştırmacılara göre ise Kosova’da en az 45 toplu mezar bölgesi bulunuyor. Kosova’da yaşanan vahşeti Kosovalı bir kadın şöyle anlatıyor;

" Maskeliydiler, yüzleri kapalı ama seslerinden bize pek yabancı olmayan, komsularımızdan birileri olduğunu anladığımız kişiler de elleri silahlı maskeli canilerin yanındaydı. Evi terk etmek istemedik. O anda 12 yaşındaki oğlanı  elimizden kopardılar, yan odaya götürdüler, ırzına geçmek istediler, belki de yaptılar bilemiyoruz. Çocuğun çığlıkları yüreğimizi parçalarken durmalarını, o an her şeyi yüzüstü bırakarak gideceğimizi, bir daha dönmeyeceğimiz sözünü verdik.’’

 Kosova Kurtuluş Ordusuna Türkiye’den olsun, Avrupa’dan ülkelerinden olsun Sırp birlikleriyle savaşmak için gelen çok sayıda gönüllü vardı, bunun yanında paralı askerler de vardı. Savaştan sonra KLA güçleri Nato’nun yanında çalıştı. KLA, eski Kosova içinde güçlü kaldı. Sırp zulmüne karşı direnen güçlü bir örgüt olarak kaldı. Aynı zamanda KLA’nın eski üyeleri Kosova siyasetinde önemli bir rol oynadı. KLA’nın eski askeri başkanı savaştan sonra  Agim Çeku savaştan sonra Kosova  Başbakanı oldu. Eski UCK komutanı Ramush Haradinaj savaş suçlarından yargılanmak üzere  Lahey’de ICTY’de yargılandı daha sonraları  aklandı. KLA’nın kıdemli komutanlarından Fatmir Limaj, Lahey’de yargılandı, 2005’te  tüm suçlamalardan beraat etti. Eski KLA üyelerinden Hayrettin Bala 13 yıl yargılanmaktan 30 Kasım 2005 tarihinde beraat edildi.

Kısaca; Arnavutlar ve Kosova  için kahramani bir örgüt olan UCK, Sırbistan’da terörist bir örgüt olarak anılıyorsa bu Arnavutlara çektirilen zulme karşı başkaldırmalarındandır, o yüzdendir ki UCK üyeleri, başka bir deyişle Kosova Kurtuluş Ordusunun saygı değer insanları dünyada halen büyük saygı görüyor.

Cem Kurtuluş, 2015