“ Belki de gezegenin yok olması eğlenceli olmamalı “ Don't Look Up (2021)

 

Dünya adına bir kıyamet senaryosundan bahsedecek; bunun baş sebebi insanın kendi varoluşundan, yokluğa giden doğru giden yoldur. Her şeyi yok eden insanın taa kendisi. İnsanlık için kıyamet pek de kötü bir şey değil,bu yoldan gideceksek  “Don’t Look Up  “ bir doktora öğrencisinin bir kuyruklu yıldız keşfetmesiyle başlıyor,öncesinde de görsel olarak hafızamıza yerleşiyor. Dünyanın yok olacağı ile alakalı haberi vermelerine rağmen aslında film mesajı ilk başta bunun yok olacağını bilmeden “ doğum günü partisi “ kısmı ile vermiş oluyor,belki de tüm insanlık her şeyden habersiz şekilde bunu yapmakta. Hikayenin ilk yarısında ABD başkanına durumu izah etmeleri yönünde kendileri diğer anlamda umursanmıyorlar, aynı diğer insanların bazı tehlikeleri gözardı etmesi gibi. Dünyanın yok olacağını söyleyenlere karşı diğer Amerikan başkanlarındaki durumu film politik yönüyle “ seçimden önce duyulursa kongreyi kaybederiz “ sözüyle ele veriyor. Burda filmin dünyaya dair net mesajlarını daha baştan vereceğini söylüyor “ Don’t Look Up “  

 Daha sonra Amerika’da popülerleşen bir programa konuk olduklarına tanıklık ediyoruz.  Medya için bu komiklik adı altında görünse de dünya adına durumun öyle olmadığı açık,çünkü oraya çıkmadan önce aslında kendilerinin gerçeği açıklamasına karşın bu gerçeğe karşı komiklik adı altında şaklabanlık yapanların olacağı bir gerçek. Televizyonu sunan kişinin bütün gezegene mal olacak şeye karşı verdiği cevap ise komiklik adı altında sunulsa da trajikomik nitelik taşıyor. Amerika’da genellikle reality şov adı altındaki haberler acı da eğlenceli şekilde sunulur,bu bölümde de buna tanıklık ediyoruz. Gerçekleri insanları ulaştırmaktaki iki isim FBI tarafından kafalarına çuval geçirilecek ABD başkanının yanına götürülüyorlar; ilk başlarda ciddiye alınmamalarından sonra ciddiye alınıyorlar.

 Film,bu bölümde ABD devletinin klasik pohpohlaması durumunu klasik ABD filmlerindeki gibi gösteriyor.“ İsa sizi kutsasın,muzaffer olacağız “ cümlesi burda kritik cümle oluyor. Hem ABD filmlerinde hem ABD toplumunda klasik olarak gösterilen; sunucunun çekici güzelliğiyle başlayan daha sonrasında tabiri caizse “ kadının erkeği tahrik edici “ unsuru Dr. Mindy ve baş sunucu Brie arasında gerçekleşiyor.” Hepimiz öleceksek trilyonların  ne kıymeti var “ cümlesi filmin mesaj noktasını belirliyor. Medyanın üç maymunu oynayıp gerçekleri halkın öğrenmemesine dair cevaplar bir müddet sonra reality şov,diğer türlü haber programı adı altında öfkeyle söyleniyor.

 Filmde herkese tanıdık gelecek olan “Trump” politikası başkan Orlean üzerinden gerçekleşiyor.Yakınında duran oğlu ise kaba,halk düşmanı, küstah dolu kibiriyle karşımıza çıkıyor.  Filmin dili bir nevi krizleri yönetemeyen, medyayı susturan politikacalara sesleniş babında ilerliyor. Bilim uzmanlarını dinlemeyen insanlığa sesleniyor;dünyanın yok olması hikayesi değil asıl dert bilim insanlarını dinlemeyen yöneticiler olduğunu vurguluyor “ Don’t Look Up“ . Kuyrukluyıldız konusu sadece belirli bir örnek olarak önümüzde duruyor. Dünya yok olmadan önce herkes bir nevi son isteğini yerine getiriyor. Filmin finaline yakın bölümünde de dünyanın yok olacağına karşı cevabı Albay Benedict’in yaklaşan cisime karşı ateş etmesi çok net şekilde söylenebilir.

 Böyle filmlerde her şeyden önemlisi senaryonun tutarlılığıdır. Adam Mckay ve David Sirota ortaklığında senaryo çıkıyor. Yönetmen ve senaryoya katkı sağlayanlardan Adam Mckay  “Bu film, iklim krizi ve bunu dördüncü veya beşinci haber olarak yerleştirme eğiliminde olan bir toplumda yaşadığımız gerçeğiyle ilgili filizlenen korkumdan geldi. “ diyerek filmden gelen ilhamı söylüyor.  Bu kadar tehlikeye rağmen umursamaz davranan insanlığa da mesajı böyle yerleştiriyor aslında. Sirota ile Adam’ın senaryo konusunda aynı noktada olması bir nevi medyanın umursamazlığı ve film çıktıktan sonra da medyanın küçümseyici ifadeleri de devam etmiş.

 Oyuncu kadrosuna gelirsek tam bir yıldızlar geçidi. Leonardo Dicaprio,Merly Streep,Cate Blanchett ilk üç isim oluyor. İsim olarak Leonardo Dicaprio belki de rol gereği zayıf bir performans sergiliyor,bunun yanında Kate karakterine can veren  Jennifer Lawrence iyi performansa imza atıyor.

 Sonuç olarak; “ Don’t Look Up “ krizlerini yönetemeyen, tehlikenin farkında olmayan ve görevlerini yerine getiremeyen iktidar odaklarına dair hafif bir tokat atıyor. Kimi bundan nasibini alır,kimisi almaz. En çok da Trump vari yönetim sağlayanlara fazlasıyla mesajı var. Kimi politikacılar için dünyanın yok olması eğlenceli olur mu bilinmez;ama filmin dediği gibi  “ belki de gezegenin yok olması eğlenceli olmamalı “ cümlesinin adı altındaki anlama belki de kulak vermek gerekir.

 Hikaye bu olsa da aslında mesele;yaklaşan tehlikeye karşı insanlığın temkinli ve önlemler almasıyla alakalı! Dünyada tehlikelere karşı bir uyarı niteliği taşısa da film, bazı bölümlerde komiklik yapmayı da ihmal etmiyor. Elde sıkı ve ciddi bir öykü var; ama bunun anlatılış biçimi bir o kadar komedi adı altında gerçekleşiyor; bir nevi haber sunucusunun dediği gibi “ biz ciddi haberleri de komiklik adı altında veririz “ sözünde yatar. Tüm Amerikan yapımlarında bunu gözlemleriz az ya da çok. İnsan,ancak korkuyu yaklaştığında belki anlar.

 Özetle yıllar sonra belki  kült yapımlar arasında kendine yer bulmaz “ Don’t Look Up “  en azından meselesi olan film olma özelliğini taşıyacağını söylemek gerekir.

 Filmi İzlerken Altını Çizdiklerim

 

“ belki de gezegenin yok olması eğlenceli olmamalı “

 

“ insanın her zaman bir seçeneği vardır. Bazen doğru olanı seçmek gerekir.

 

“ tek yaptığın şey zevke koşup acıdan kaçmak...”

 

“ bilim insanları asla yüzde yüz demek istemez “

Cem Kurtuluş,2022